Reisverslag: vogelreis in Noordoost Duitsland

Eind mei 2023 hebben we een fantastische week gevogeld in het Noordoosten van Duitsland. Lees hieronder een beknopt verslag van deze vogelreis Oderdelta en Brandenburg. Aanvullend vind u de soortenlijsten van deze week.

Datum: 21 t/m 28 mei 2023
Deelnemers: Pauline, Marco, Frans, Ineke, peter en Dirk
Gidsen: Chris de Nooijer & Annemieke Spoelman
Organisatie: Goldcrest Nature Tours

Vogelreis Noordoost Duitsland gaat beginnen

Dag 1: 21 mei 2023

Iedereen is ruim op tijd aanwezig op het verzamelpunt in Utrecht en we kunnen beginnen aan onze lange rit naar het noordoosten van Duitsland. Aangezien we op een zondag reizen is het erg rustig op de weg en kunnen we lekker doorrijden. De sfeer zit er gelijk goed in als de eerste vogels en zoogdieren worden gezien langs de route. We zijn allemaal reislustig en iedereen heeft wel iets moois te vertellen. Marco en Dirk hebben elkaar als eens eerder ontmoet op een reis naar de Ardennen. Helaas hebben we rondom Berlijn nog enig oponthoud, maar dat is dan ook het enige.

In de namiddag komen we aan bij ons leuke kleinschalige hotel. De bagage wordt naar de kamers gebracht en we hebben wat vrije tijd tot we gaan eten. Een aantal drinkt wat koels op het terras en sommige verkennen de omgeving. Er loopt een leuk pad vanaf het hotel om te wandelen. Er zitten enkele gave vogels in de nabije omtrek van het hotel. Zo wordt er al gelijk een Wielewaal gehoord en zelfs gezien. Deze mooie vogel bleek achteraf ook een prima wekker.

Na het diner in het hotel rijden we een klein stukje naar de Oderdelta. We parkeren in Criewen en maken vandaar uit een wandeling. De soorten liegen er niet om. We zien zoogdieren zoals een Bever, Vos, Ree en Wildzwijn. Vogelsoorten als Kraanvogels, Ooievaar, Grote karekiet, Geelgors en Grauwe gors. Best wel genieten na een lange autorit, en een mooi begin van deze week.

Prachtige zonsopkomst boven de Oderdelta

Dag 2: 22 mei 2023

We willen voor zonsopgang in de Oderdelta zijn dus dat betekent vroeg op pad. We rijden om 04:30 weg en rijden weer naar Criewen. Het is een prachtige zonsopkomst en een waar concert met vogelgeluiden. Naast de vele soorten vogels zien we ook weer zoogdieren zoals de Bever. De knaller van deze ochtend zijn de drie Zwarte ooievaars die in het veld staan. Na dit prachtige begin van de dag gaan we terug naar ons hotel om te ontbijten.

Na een noodzakelijke stop bij de supermarkt gaan we bij een andere ingang de Oderdelta ontdekken. Bij aankomst beginnen we al goed met het geluid van de Noordse nachtegaal. Net als met de Nachtegaal, die ernaast zit te zingen, is deze vogel vaak alleen maar te horen. We vervolgen onze wandeling en worden verrast door een Zwarte specht. Deze zit lekker te hakken in een dode boom, een soort die je niet gauw verwacht in dit open landschap.

De Zeearend wordt gezien, een soort die hier zeer goed vertegenwoordigd is. Grote Karekiet tettert er lustig op los tussen de rietstengels. Chris hoort het geluid van een doelsoort van deze reis, de Sperwergrasmus. Tussen de dichte struiken schiet deze grote en zeldzame grasmussen soort heen en weer. Erg lastig om te zien, laat staan om te fotograferen. Na een tijdje proberen laten we het maar even voor wat het is.

Bij wat oude en dode bomen horen we het kekkeren van een Draaihals. We speuren alles af maar vinden deze goed gecamoufleerde specht niet. Wel vliegt er uit het niets een Kleine bonte specht weg. Hebben we het ons verbeeld? De kleine bonte kan ook kekkeren maar toch anders dan een Draaihals. Chris is overtuigd dat er een Draaihals moet zitten, maar vinden doen we deze niet.

Na een heerlijke picknicklunch en een ijsje/drankje op een terras rijden we terug naar ons hotel. We bezoeken de plaatselijke Italiaan in het stadje, en dit is zeker geen verkeerde keuze. Het smaakt ons allemaal prima. Iedereen is moe na het vroege opstaan en na een korte wandeling bij het hotel gaan we ons bed opzoeken.

Vogels kijken in het Unteres Odertal

Dag 3: 23 mei 2023

Er zijn meerdere ingangen in het grote gebied van het Unteres Odertal. We willen een andere ingang bezoeken waarvandaan een wandelpad ons helemaal naar de rivier de Oder kan brengen. Al vanaf de dijk zien we grote hoeveelheden vogels op het grasland zitten, watervogels wel te verstaan. Dat is niet veelbelovend, er staat veel water in dit stuk van de Oderdelta. Als we dan ook nog een Vos observeren die zich een weg baant door het hoge water op het wandelpad besluiten we om het maar niet te proberen.

Vanaf de dijk kunnen we wel een aantal nieuwe soorten bekijken. Zo zien we een Roodhalsfuut en een Geoorde fuut. En vliegen er twee zeldzame Witvleugelsterns tussen de Witwangsterns. We verplaatsen ons  naar de ingang, waar we gisteren al een wandeling gemaakt hebben, maar nu gaan we een andere route wandelen. De Noordse nachtegaal zingt weer uit volle borst en de Grauwe klauwieren zijn zeer goed te bewonderen en te fotograferen.

Dit keer hebben we mega geluk met een mannetje Sperwergrasmus, deze laat zich goed zien. En hoewel zeer bewegelijk door het struikgewas is deze zelfs te fotograferen. Twee Zwarte spechten zijn ook weer aanwezig maar de knaller is toch wel een andere specht. Na weer het geluid van een Draaihals te horen zoeken we net zo lang tot we deze vinden. Tot het genoegen van iedereen, Frans in het bijzonder, vindt Chris de Draaihals op een kale tak in een boom. Door de kijkers zeer goed te zien en met een rustige benadering ook nog goed fotografeer baar. Dirk kan er zelfs een filmpje van maken. Wat een euforie dat we deze soorten hebben kunnen waarnemen vandaag.

We lunchen weer op de gezellige picknick plek en rijden daarna langzaam terug naar ons hotel. Onderweg heeft Chris nog een leuke stop in gedachten. We rijden een weggetje in en kunnen uitkijken op een groot nest in een hoogspanningstoren. Het is het nest van een paartje Visarenden. Als deze dan ook nog komt aanvliegen met prooi en ze dus beide goed zichtbaar zijn is dat wéér een gaaf moment. Aan de andere kant kunnen we door de telescoop een paartje Kraanvogels monitoren. Er blijken twee jonge Kraanvogels tussen te lopen, super om deze bruine donzige vogels op stelten te kunnen zien waggelen door het hoge gras.

We eten in het hotel en werken de soortenlijsten bij. Chris laat wat kenmerken zien van de vogelsoorten die de afgelopen dagen voorbij zijn gekomen.

Roofvogels en de Grote trappen van Duitsland

Dag 4: 24 mei 2023

Na een uurtje later te zijn opgestart checken we uit en zeggen onze Maraboe in het kleine dierentuintje om de hoek gedag. We rijden langs een interessant rietmoeras gebied om eventueel een Buidelmees of Woudaap te kunnen waarnemen. Beide zien we niet maar we worden getrakteerd op een thermiekbel van wel 12 Zeearenden! Ook een Brilduiker en een Tafeleend dobberen op een flinke plas water.

We vervolgen onze weg naar een bosgebied waar we een poging doen voor nog meer roofvogels. Dit is het leefgebied van de Schreeuwarend en ook een enkele Keizerarend. We zien ver weg een Arend achtige roofvogel maar het is niet met zekerheid te determineren als Schreeuwarend. Het is best koud met een schrale noordenwind, dit geeft geen goede hoop op resultaat. We rijden verder in de richting van ons tweede hotel.

Na een korte lunchbreak komen we aan bij ons hotel in de historische Altstadt van Brandenburg an der Havel. De omgeving leent zich voor een wandeling en voor Marco en Dirk, echte geschiedenis liefhebbers, is er veel te ontdekken. Tijdens onze gezellige en smakelijke maaltijd aan de overkant van het hotel weten ze iedereen enthousiast te maken voor de leuke bezienswaardigheden in deze stad.

We besluiten om de dag af te sluiten met een bezoek aan de Havelländische lüch. Dit natuurlijk beheerde grasland ligt hier niet ver vandaan en na een korte rit kunnen we gaan genieten in een mooie observatiehut. We zien een groep Grote trappen, Grauwe kiekendief man, Grasmus, Kneu en veel Reeën, Hazen en Vos. Een mooie afsluiting van deze dag.

Buidelmees en overige rietvogels

Dag 5: 25 mei 2023

Vandaag rijden we naar een rietmoerasgebied om water en rietvogels te kunnen waarnemen. Een prachtig gebied met enkele mooie observatiepunten tijdens de wandeling. We horen en zien Grote Karekiet, Snor, Baardmannetjes en Rietzanger en de verrassing is compleet als er een Bever het pad oversteekt. Het geluidje van een Buidelmees zet ons op scherp, ergens moet deze fraaie vogel zitten. Hoe gaaf is het dan dat we naast twee Buidelmezen ook hun nestje in aanbouw kunnen bewonderen. Op gepaste afstand om ook een paartje Pimpelmezen in de wilg niet te verstoren kunnen we ruim de tijd nemen om deze vogels te fotograferen en filmen.

We lunchen bij de aanwezige picknickbankjes en nemen een alternatieve route terug. We rijden op een hobbel de bobbel weg als we op een grote groep Kraanvogels stuiten, ze laten zich goed bekijken. We gaan nog een keer langs de Havelländische lüch. Dit keer pakken we de andere observatiehut, en al op de weg ernaartoe zien we een groep Grote trappen staan. Mannetjes die hoog boven de vegetatie uitsteken met hun grijze koppen, prachtig zo tussen de wilde bloemen. Vanuit de hut kunnen we ze nog beter zien, fototechnisch blijft het ver weg maar de beleving is natuurlijk top.

Op de terugweg naar het hotel kunnen we nog mooi genieten van twee Visarenden op hun nest. Een groot nest op een hoogspanningsmast redelijk dicht langs de weg. In de avond eten we weer gezellig en lekker bij de Ratskeller. Helaas is er een serveerster ietwat gestrest en gooit een potje met kersensap om, Annemieke krijgt de volle laag. Met de goede adviezen van Paulien en Ineke is het gelukt om de vlekjes uit haar witte shirt te krijgen.

Dag 6: 26 mei 2023

Na het overheerlijke ontbijt rijden we naar een groot meer. Hier worden we al gelijk getrakteerd op een mooi schouwspel van twee Zeearenden. We maken een wandeling en kunnen leuke soorten als Boomleeuwerik en gekraagde roodstaart bekijken. Op een open stukje langs de bosrand vind Peter een scharrelende Ortolaan. Ver weg voor de foto maar met de kijker en telescoop goed te zien.

De geluiden van de Spotvogel, Hop en Wielewaal klinken als muziek in de oren maar vindt ze dan ook maar eens. De Spotvogel lukt prima maar de Hop laat zich niet zien. De Wielewaal lukt ons uiteindelijk wel maar gemakkelijk was het niet. We lunchen op een locatie waar we misschien de Ortolaan nog een keer kunnen treffen, maar helaas deze laat zich niet meer zien.

We vervolgen onze route en kunnen weer een mooi nest van de Visarend bewonderen, de dichtheid is hier enorm. We rijden naar een hut waar we de Kraanvogels wel heel dichtbij kunnen zien staan, fantastisch! Als Dirk als laatste uit de hut gaat ligt er een mooie Ringslang van een meter op de vlonder. Wat een gave belevenis en soort om waar te nemen. Een stukje verder kunnen we allemaal genieten van een Beverrat.

Dag 7: 27 mei 2023

Onze laatste dag vogelen in Westhavelland brengen we weer een bezoek aan een meer, dit keer bezoeken we de bovenzijde van een groot meer. We komen eerst langs een mooie uitkijktoren die uitkijkt over een nat hooiland. Hier kunnen we prachtig een Roodhalsfuut en Zomertaling bewonderen. Een Grote karekiet zingt vlak naast de hut waarbij hij boven in het riet gaat zitten, een mooie pose voor fotografen Ineke en Paulien en filmer Dirk.

We maken een wandeling langs de bovenzijde van de ‘See’, het begint al goed met Grauwe klauwier en een Blauwborst. De roofvogels laten zich super zien met Zeearenden en Visarenden die vlak over ons hoofd vliegen. Het lukt een aantal van ons om een jagende Visarend te zien plonsen in het water. Vergezeld met het geluid van een Hop lopen we terug naar de bus voor een picknick lunch. De Koekoek, Spotvogel en Wielewaal laten zich goed horen en af en toe zien. Dan ontdekken we zowaar het nest van een Wielewaal, een mooie cocon goed gecamoufleerd tussen de bladeren. We laten de Wielewaal snel met rust en vervolgen onze weg.

We sluiten onze dag af bij de Havelländische lüch. Helaas zien we geen Grote trappen staan in het veld. Wel vliegen er een vrouwtje en mannetje Grauwe kiekendief over het gebied, iedereen is blij om deze prachtige en zeldzame roofvogel te zien. Een Grauwe gors, Grasmus en een Nachtegaal laten zich goed fotograferen, zeker de laatste is een lastige soort om te fotograferen omdat je hem meer hoort dan ziet.

Het spektakel zit m in de staart als we een live scene van een natuurfilm kunnen waarnemen. Hoofdrolspelers een grazende en duidelijk zwangere Reegeit, twee Kraanvogels en als de “bad guy” een Vos:

Het begint rustig met een scharrelende Vos die op zoek naar prooi het veld afstruint. Dan komt deze in de buurt van een grazende Reegeit en Twee Kraanvogels, die net zijn komen aanvliegen. De Reegeit ziet de Vos en vindt het duidelijk maar niks dat deze rover zo dichtbij komt. Ze jaagt de Vos weg door er achteraan te gaan, ze rent achter de Vos aan die met wat rondjes haar denkt te kunnen afschudden. Dan komen de Kraanvogels in actie, ze schieten de Reegeit te hulp door druk te springen en met hun lange vleugels en poten te zwaaien. Nu wordt het de Vos te heet onder de poten, hij maakt dat ie wegkomt…… Wauw, wat een mooi stukje natuurbeleving😊

We eten een laatste keer bij Ratskeller waarbij we aan het eind getrakteerd worden op een borrel van het personeel. Er zijn veel lovende woorden over onze vogelreis en dankbaarheid naar de organisatie, kennis en gebiedskeuze van Chris en Annemieke. Na afloop noteren we de geziene soorten en legt Chris wat kenmerken uit met de meegebrachte vogelgidsen.

Dag 8: 28 mei

Na het ontbijt en uitcheck rijden we Brandenburg an der Havel uit. Het is zondag dus er is weinig verkeer. Zo kunnen we dus toch nog wat vogels bekijken onderweg. We zien Ooievaars, Kraanvogels en een Grote Zilverreiger in de velden staan. En natuurlijk zijn de Zwarte en Bonte kraaien altijd langs de weg te vinden. Ook vliegen er roofvogels zoals Buizerd, Rode en Zwarte wouw. Een Wespendief vliegt over de auto en de kenmerken zijn goed te zien zodat we deze soort op onze lijst kunnen toevoegen.

De grootste verrassing is een slanke kiekendief die over een veld jaagt. Chris rijdt terug om deze beter te kunnen bekijken. In eerste instantie lijkt het een mannetje Grauwe kiekendief maar al snel gaan Chris en roofvogelkenner Frans twijfelen. Zou het een Steppekiekendief kunnen zijn? Na determinatie met een gedetailleerd roofvogelboek komen ze beide tot de conclusie dat we een 2^e kalenderjaar Steppekiekendief mannetje hebben gezien😊 Zo zie je maar dat we ook tijdens de reisdag op bijzondere waarnemingen kunnen stuiten.

Als we in de namiddag in Utrecht aankomen nemen we afscheid van elkaar. We kunnen terugkijken op een zeer geslaagde vogelreis naar de Oderdelta en Brandenburg. Bijzondere waarnemingen van vogels en zoogdieren zijn voorbijgekomen. Er zijn “lifers” genoteerd en mooie foto’s en filmpjes gemaakt. Kortom een heerlijke week met een gezellige en relaxte groep liefhebbers van vogels en natuur.

Wij willen iedereen hartelijk bedanken voor jullie bijdrage aan deze fantastische week. We hebben veel met elkaar gedeeld en van elkaar geleerd. We hebben in totaal 137 soorten vogels gezien en maar liefst 10 zoogdieren (inclusief dode Das). Een mooie lijst, maar net zo belangrijk is de beleving van de natuur die we mochten ervaren in dit mooie deel van Duitsland.

Enthousiast geworden na het lezen van deze blog? Lees meer over deze reis: Vogelreis Oderdelta en Brandenburg